یاد یار مهربان
بیست و یکمین نکوداشت معلم بزرگ ایل
12 اردیبهشت 1397 - شیراز
گزارشی از: سیدمحی الدین حسینی ارسنجانی
(روزنامه‌نگار و دبیر تحریریه‌ی روزنامه‌ی شیراز نوین)
بیست و یکمین برنامه از مجموعه برنامه‌های سالانه‌ی نکوداشت محمد بهمن‌بیگی با حضور بانو سکینه کیانی، همسر و دکتر الله‌وردی بهمن‌بیگی، فرزند وی و تعداد کثیری ازمردم و شخصیت‌های ملی و استانی در مجتمع آموزشی فرهنگی احسان شیراز برگزار شد. این برنامه‌ی باشکوه که همه ساله قبل و بعد از رحلت آن استاد بی‌بدیل علم و دانایی و قهرمان مبارزه با جهل و بی‌خبری توسط عده‌ای از دانش‌آموختگان عشایری و خانواده‌ی بهمن‌بیگی به اجرا در می‌آید امسال به نوعی متفاوت تر از سال‌های گذشته بود. این مراسم با رویکردی علمی به بررسی ابعاد نبوغ و هوش سرشار محمد بهمن‌بیگی از دیدگاه علمی پزشکی پرداخت.
زنده‌یاد بهمن‌بیگی، بزرگ معلم عشایر که درروز ۱۱ اردیبهشت ۱۳۸۹، درست در ایام مرتبط با روز و هفته‌ی معلم پس از ۹۱ سال زندگی بابرکت و باسواد کردن ده‌ها هزار نفر از کودکان و نوجوانان عشایر و خدمات بی‌شمار در پیکار با بیسوادی، جان به جان‌آفرین تسلیم کرد، دوستداران و دانش‌آموختگانی دارد که همه ساله در سالروز درگذشت او که همزمان است با سالروز شهادت استاد مطهری و هفته‌ی بزرگداشت مقام والای معلم، با اجرای برنامه‌های متنوع و درخور شأن و شخصیت آن اندیشمند معاصر، یاد و نامش را گرامی می‌دارند و از خدمات این آموزگار ارزنده تجلیل کرده و نشان فرهنگی او را به یکی از همراهان صدیق و معلمی با سال‌ها خدمت در اقصی نقاط عشایری ایران اهدامی‌کنند. نشانی که امسال نصیب «غلامحسن نادریان» دره شوری شد. بی‌شک نام محمد بهمن‌بیگی هرگز فراموش نخواهد شد و هرچه زمان و دوران می گذرد، عمق و ژرفای خدمات صادقانه و خالصانه‌ی او به عشایر یعنی محروم‌ترین قشر جامعه بیشتر می‌شود.
بهمن‌بیگی سمبل وجدان انسان آگاه بود
پروفسور موسی تقی‌پور از متخصصان مطرح و صاحب نظر مغز و اعصاب به عنوان سخنران این مراسم، مطالبی نو در باب هوش و ساختار مغزی زنده‌نام محمد بهمن‌بیگی، بنیانگذار تعلیمات عشایری ارائه داد. وی بهمن‌بیگی را سمبل وجدان انسان آگاه دانسته و با تشریح قدرت و ظرفیت مغز افراد با‌هوش اظهار داشت: بهمن‌بیگی از هوش بسیار بالا، به‌خصوص هوش عاطفی وافری که یکی از بخشهای مغز است برخوردار بوده و از این خصلت برای برقراری ارتباط و معاشرت با دیگران بهره می‌برده و از آنها برای رونق کار آموزش عشایر استفاده می‌کرد و درعین حال انسانی با‌صداقت و به دور از هرگونه تظاهر بود. وی گفت: او دارای نوآوری و قدرت تصمیم‌گیری بالا، به‌ویژه در شرایط حساس، همانند دهه‌ی چهل که آموزش عشایر از طرف حکومت مرکزی و قدرت‌های ایلی مورد تهدید قرار داشت، بود و بسیار آگاهانه عمل کرد و توانست تعلیمات عشایر را حفظ و مانع از پاشیدگی آن شود و بیش از پانصد هزار نفر را با نور علم و دانش باسواد کرد. او بر غرایز مادی‌اش مسلط بود و هیچگاه رفتار غریزی نادانسته‌ای از این انسان بزرگ سر نزد.
پروفسور تقی‌پور در توضیح ویژگی باوجدان بودن بهمن‌بیگی با اشاره به حدیث شریفی از حضرت علی علیه السلام که می‌فرماید: «وجدان تنها محکمه‌ای است که نیازی به قاضی ندارد»، خاطرنشان کرد وجدان رفتاری، توأم با صداقت و راستی به‌دور از تظاهر، دروغ و خیانت است که دانشمندان عالم بر وجود با نفوذ آن، در درون آدمی اذعان دارند که از این جهت نیز بهمن‌بیگی بارز بود و از آنجا که لازمه‌ی داشتن وجدان، خصلتی مانند تفکر است که از دو بخش ذات و محیط تشکیل می‌شود، بهمن‌بیگی آدم متفکری بود و با ذات خوبی که داشت، دارای ایده، قدرت نویسندگی و تصمیم‌گیری بود و از محیط اطراف نیز بهره می برد، به گونه‌ای که نویسنده‌ی بزرگی نبوده که آثارش را نخوانده باشد. او همچنین دارای خصلت قضاوت که از شرایط انسان باوجدان است بوده و توصیه و سفارش حتی از سوی نخست‌وزیر وقت را هم نمی‌پذیرفت و به خوبی دوست را از دشمن تشخیص می‌داد.
این پزشک حاذق مغز و اعصاب که با استفاده از تصاویر متعدد، جایگاه عنصر وجدان را در بخش پیشانی تشریح می‌کرد، از جمله دیگر معیارهای داشتن وجدان آگاه را قدرت پیش‌بینی، همدردی، همدلی، نوع دوستی، برنامه‌ریزی و انتخاب درست توصیف کرده و افزود: بهمن‌بیگی در عمل اثبات نمود که همه‌ی این ویژگی‌ها را که لازمه‌ی یک انسان با وجدان است دارا بوده چرا که کمتر رخ می‌داد پیش‌بینی او (که آگاهی لازمه‌ی آن است) اشتباه باشد. او با همدردی و همدلی با مردم عشایر که خود از آنها بود و با نوع‌دوستی و ترجیح منافع آنها بر منفعت شخصی خود از این کار لذت می برد و این امر انگیزه‌های او را افزایش می‌داد و در یک مدار پیوسته از انگیزه‌ی کاری خود لذت می‌برد.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز تصریح کرد: بهمن بیگی با برنامه‌ریزی و انتخاب‌های درست، نظام آموزشی عشایر را به پیش می‌برد و به دانش‌آموزان و معلمان، فرصت برابر می داد تا شایستگی‌ها‌ی خود را نشان دهند؛ همه‌ی این نکات بیانگر آن است که محمد بهمن‌بیگی سمبل وجدان انسان آگاه بوده و شایسته است که همواره یاد وخاطره‌ی او گرامی داشته شود. بین من و او روابطی عمیق و دوستانه‌ای بود و آن بزرگوار نامه‌هایی را به من نگاشته است که برخی از آنها درکتاب تازه چاپ «نامه های بهمن بیگی» تألیف فرهیخته‌ی ارجمند، آقای علی شجاعی چاپ شده است. او در پایان تاکید کرد که بهمن بیگی مثل برخی دیگر از اندیشمندان، وقت خود را بیهوده تلف نکرد و از فکر و مغز خود استفاده‌ی درستی کرد. در این مراسم از پروفسور موسی تقی‌پور با اهدای هدایا توسط خانواده‌ی محمد بهمن‌بیگی، دانش‌آموختگان عشایر و دکترعلی اکبرخسروی نژاد تقدیرشد و سپس بر اساس روند سال‌های قبل که نشان فرهنگی بهمن بیگی به یکی از آموزگاران عشایری اهدا می‌شود، با تجلیل از خدمات آموزشی سی‌ساله‌ی «غلامحسن نادریان دره‌شوری» در اقصی نقاط عشایری ایران، نشان مذکور به این معلم متعهد اهدا شد.
ساخت آرامگاه بهمن بیگی حداقل انتظار عشایر فارس و ایران است
کوروش کرمپور نماینده‌ی مردم شهرستان‌های فیروزآباد، فراشبند، قیر و کارزین در مجلس شورای اسلامی، سخنران دیگر مراسم بود. وی با تکریم از مقام بزرگ معلم انقلاب اسلامی، شهید مطهری و بزرگ معلم عشایر، زنده‌یاد بهمن‌بیگی که در عمل، منزلت و خصلت معلمی را اثبات کردند گفت: جایگاه بهمن‌بیگی به عنوان الگوی تربیت و آموزش در تاریخ ایران اثبات شده و در اقصی نقاط کشور، آن هم در بین مردمی که زندگی دشوار و سختی دارند، دارای عزت ومنزلت است و امروزه باید نوع مدیریت او به مدیران آینده آموزش داده شود تا بدانند اگر می خواهند عزیز و محبوب شوند باید همدل و دل‌سوز مردم باشند که خصلت و سیره‌ی معصومین (ع) ما نیز غیر از این نیست.
کرمپور با اشاره به تلاش‌های چندساله و انتظار مردم عشایر در خصوص احداث آرامگاه بهمن‌بیگی، گفت: احداث آرامگاه استاد بهمن بیگی که خواسته‌ی به‌حق مردم عشایر از گذشته بوده، به‌زودی محقق خواهد شد و از وزیر آموزش وپرورش نیز برای احداث آموزشگاه عشایری شهید بهشتی «چهل نفری» که نوابغی چون دکتر ملک حسینی و دیگران در آن پرورش یافتند درخواست کردیم که انشالله به‌زودی یک مجتمع آموزشی مناسب در خور شأن مردم و بنیانگذار تعلیمات عشایر به‌نام محمد بهمن‌بیگی به جای فضای آموزشی فعلی احداث شود.
پخش نماهنگ زیبای «ای آموزگارم»، کار فاخری از مصطفی اکبرزاده و همچنین پخش کلیپ نکوداشت‌های محمد بهمن‌بیگی در بیست‌سال گذشته (ازسال ۷۶تا۹۶) تهیه شده از سوی ستاد برگزاری مراسم سالانه‌ی زنده‌یاد بهمن‌بیگی، اجرای موسیقی سنتی و قرائت دکلمه‌ای به یاد محمد بهمن‌بیگی توسط یکی از دختران دانش‌آموز از دیگر برنامه‌های این مراسم بود. همچنین از کتاب «نامه‌های بهمن‌بیگی» نوشته‌ی علی شجاعی که حاوی نامه‌ها و نگارش‌های پرمغز و محتوای محمدبهمن بیگی به اشخاص حقیقی و حقوقی است رونمایی شد. گفتنی است مجری این برنامه استاد امرالله فرهادی آردکپان، هنرمند، طراح گرافیک نامدار کشور بود. طی چند سال گذشته طراحی نشان یادبود و آرامگاه بهمن‌بیگی با نظر و مدیریت او انجام شده و طی چندسال گذشته اجرای این برنامه را عهده‌دار بوده است. در این مراسم مهندس علی اکبری نماینده ی مردم شیراز و تنی چند از اعضای شورای اسلامی شیراز، مدیران اجرایی دستگاه‌های دولتی و استادان دانشگاه حضور داشتند.
بیست و یکمین مراسم نکوداشت زنده‌یاد محمد بهمن‌بیگی که از ساعت 8 شب 12 اردیبهشت در مجتمع فرهنگی آموزشی احسان برگزار شد تا نیمه‌شب ادامه داشته و بیش از 1500 نفر از علاقه‌مندان و دوستداران عشایری در آن شرکت داشتند.